ارزیابی اثر تثبیت بیولوژیک بر لغزش و رانش حاشیه جاده جنگلی (مطالعه موردی: استخر پشت- نکا)

نقش جاده ها در بهره برداری جنگل، جنگل کاری، گردشگری و اجرای پروژه ها و طرح های جنگلداری بسیار مهم و حیاتی است. یکی از مهم ترین آثار سوء ساخت جاده های غیراستاندارد و یا ساخت جاده در مناطق دارای خاک سست، رانش و لغزش دامنه های حاصل از عبور جاده است که هر ساله خسارات زیادی به بار می آورد. استفاده از تکنیک های زیست مهندسی از مهم ترین و بهترین روش های تثبیت دامنه های حاصل از عبور جاده است. جنگل های شمال ایران در دو جبهه شمالی و جنوبی پراکنده شده است که به لحاظ شرایط اقلیمی، رطوبت و رشد گونه ها متفاوت اند. مناطق مورد مطالعه در حوزه استخرپشت واقع در بخش شش و هشت و در محدوده شهرستان نکا واقع شده است. در این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر تثبیت زیستی در دو جبهه شمالی و جنوبی، در هر جبهه یک منطقه رانشی تثبیت شده با روش زیست مهندسی انتخاب شد و با استفاده از گونه افرا و یک منطقه در حال رانش و یک منطقه شاهد به عنوان مکان مطالعه انتخاب شد. عملیات ترازیابی در مناطق تثبیت شده و رانشی در سه دوره انجام و همزمان اقدام به جمع آوری نمونه خاک گردید. نتایج نشان داد که میانگین جابجایی خط لغزش درمنطقه رانشی شمالی 9 سانتیمتر و در منطقه رانشی جنوبی 6 سانتیمتر است. میزان رانش درجبهه شمالی بیشتر از جبهه جنوبی است که این اختلاف دراین مطالعه 32 درصد است؛ بنابراین جهت جغرافیایی بر میزان رانش دامنه ها موثراست. مقایسه نتایج ترازیابی در مناطق لغزشی و رانشی دو جبهه مشخص شد که تثبیت بیولوژیک در جبهه شمالی باعث کاهش 33 درصدی میزان حرکت و در جبهه جنوبی 66 درصد بوده است. اثر تثبیت بیولوژیک درجبهه جنوبی بیشتر از جبهه شمالی بوده است. خصوصیات مکانیک خاک در منطقه تثبیت شده و منطقه رانشی متفاوت است. در برنامه ریزی برای انجام عملیات تثبیت بیولوژیک لازم است به خصوصیات مکانیک خاک، خصوصیات رویشگاهی و گونه های مناسب برای کاشت در دامنه های لغزش توجه شود.